Facebook link
Jesteś tutaj:
Powrót

Cerkiew greckokatolicka świętych Kosmy i Damiana Bartne

Cerkiew greckokatolicka świętych Kosmy i Damiana Bartne

Drewniana cerkiew kryta gontem z wieżą o pochyłych ścianach, ogrodzona.

Bartne, 38-307 Sękowa Region turystyczny: Beskid Sądecki i Niski

tel. +48 183518454
Bartne to wieś wciąż zamieszkała głównie przez Łemków, w której stoją dwie cerkwie pod tym samym wezwaniem. W cerkwi greckokatolickiej typu zachodniołemkowskiego z połowy XIX wieku, pięknie wkomponowanej w krajobraz, działa muzeum.

Cerkiew wybudowano w 1842 roku, dół wieży może pochodzić z XVIII wieku. Po wysiedleniu ludności łemkowskiej od 1947 roku nie pełniła ona funkcji sakralnej, nieużytkowana niszczała. Po remoncie w latach 1968–1970 urządzono w niej filię Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach.

To drewniana, orientowana cerkiew trójdzielna, z pomieszczeniami na rzucie kwadratu, prezbiterium zamkniętym prostokątnie z zakrystią, nawą i babińcem. Ma ona konstrukcję zrębową, dachy i ściany kryte gontem. Dachy nad nawą i prezbiterium są namiotowe, łamane z pozornymi wieżyczkami-latarniami. Nad babińcem dach jest dwuspadowy. Wieża konstrukcji słupowo-ramowej z XVIII wieku ma pochyłe ściany, zamknięte soboty i pozorną izbicę zwieńczoną kopulastym hełmem z latarnią. W latach 60. XX wieku odtworzono polichromie na zewnątrz na gzymsie i izbicy wieży.

Wnętrze nakrywają stropy płaskie z polichromią i fasetami. Chór muzyczny ma formę nadwieszonej galeryjki. Jest tu barokowy ikonostas z XVIII wieku z ikonami z XVI wieku, rzeźbiony i polichromowany ołtarz boczny z ikoną Ukrzyżowania z 1797 roku i unikalne ikony z XVIII wieku przedstawiające Madonnę z Dzieciątkiem i Chrystusa Pantokratora oraz obrazy z innych cerkwi w okolicy. W babińcu umieszczono malowane odrzwia z dawnej cerkwi w Nieznajowej z 1780 roku.

Cerkiew otacza ogrodzenie z bali z gontowymi daszkami i bramką krytą gontowym, namiotowym dachem z baniastym hełmem. Na terenie przycerkiewnym jest drewniany pobijak do obróbki kamienia i kamień młyński oraz kamienny spichlerz plebański z XIX wieku, w którym znajduje się wystawa poświęcona historii największego na Łemkowszczyźnie ośrodka ludowego kamieniarskiego w Bartnem, o tradycji sięgającej XVII wieku, który funkcjonował do wysiedlania Łemków 1947 roku w czasie Akcji Wisła. Eksponowane są tu: narzędzia kamieniarskie, archiwalne fotografie, miejscowe wyroby kamieniarskie, jak: brusy, żarna, kamień młyński czy krzyże. Planowane jest odtworzenie dawnego zespołu plebańskiego: plebani, stajni, stodoły i piwnicy.

W pobliżu jest łemkowski cmentarz z kamiennymi nagrobkami, dziełami miejscowych kamieniarzy. We wsi można zobaczyć łemkowskie domy zwane chyżami.


Powiązane treści