Facebook link
Jesteś tutaj:
Powrót

Chałupa Gąsieniców Sobczaków wystawa Inspiracje Zakopane

Chałupa Gąsieniców Sobczaków wystawa Inspiracje Zakopane

Ładna drewniana chałupa w stylu zakopiańskim otoczona kwitnącym ogrodem.

Droga do Rojów 6, 34-500 Zakopane Region turystyczny: Tatry i Podhale

tel. +48 182012294
W drewnianej chałupie, jednym z najcenniejszych zabytków budownictwa ludowego w Zakopanem, mieści się oddział Muzeum Tatrzańskiego imienia doktora Tytusa Chałubińskiego z wystawą Inspiracje. Przedstawia ona ludowe źródła witkiewiczowskiego tylu zakopiańskiego, będącego pierwszym narodowym stylem polskim czerpiącym ze sztuki Podhala.

Góralska chata zbudowana przez Joachima Gąsienicę-Sobczaka w 1830 roku, to jeden z najstarszych zachowanych w mieście drewnianych budynków. W latach 70. XIX wieku chatę rozbudował syn pierwszego właściciela Jan Gąsienica Sobczak, który dodał tylną sień, komorę, czarną izbę oraz frontowy ganek.

Od początku XIX wieku w kraju rozwijało się zainteresowanie budownictwem i zdobnictwem podhalańskim, co zbiegło się ze stopniowym zanikiem kultury ludowej. Od lat 80. XIX wieku powstały pierwsze kolekcje etnograficzne, prowadzono też badania nad sztuką ludową, rzemiosłem i budownictwem Podhala.

Do 1975 roku dom należał do spadkobierców rodziny, którzy sprzedali ją Muzeum Tatrzańskiemu na mieszkania. W latach 1978–1980, w czasie remontu chaty wymieniono fundamenty, zniszczone elementy konstrukcyjne, belki zrębu i pokrycie dachu. W chacie znalazły miejsce prace prawnuka Joachima, rzeźbiarza i ceramika Stanisława Gąsienicy Sobczaka „Johyma”. W 1981 roku budynek zaadaptowano na służbowe mieszkanie. W 1992 roku wykonano konserwację pokrycia dachu, uzupełnienie mszenia ścian i szorowanie belek zrębu. Od 2001 roku w chałupie mieściła się wystawa harcerstwa, a w 2008 roku zaadaptowano ją na cele muzealne. Wymieniono mszenie, założono dach gontowy, ogrzewanie geotermalne i oświetlenie, urządzono recepcję i, toalety, obiekt dostosowano dla osób z niepełnosprawnościami. Zrekonstruowano wnętrze izby czarnej oraz białej, w której rogu stanął piec projektu Witkiewicza. W 2009 roku otwarto oddział muzeum ze stałą wystawą pokazującą korzenie stylu zakopiańskiego, wyposażenie góralskiej chałupy i gromadzone pod koniec XIX wieku kolekcje etnograficzne. Użytkowe poddasze nie jest udostępnianie zwiedzającym.

To drewniana chałupa konstrukcji zrębowej i zrębowo-słupowej na planie prostokąta, parterowa z użytkowym poddaszem, częściowo podpiwniczona, stojąca na podmurówce z łamanego kamienia, kryta półszczytowym dachem gontowym. Składa się z dwóch izb, tylnej sieni i komory. Ma symetryczną elewację frontową, charakterystyczną dla zakopiańskich chałup, z gankiem wspartym na czterech drewnianych słupach, krytym półszczytowym daszkiem, ze szczytem zdobionym słoneczkiem. Szczyty, z okienkami doświetlającymi poddasze, zdobią motywy jodełki, na kalenicy dachu i ganku rzeźbione pazdury.

Izby mają drewniane stropy belkowe i typowo podhalańskie detale na odrzwiach, sosrębach i powałach. Wystawa zajmuje dwie izby od frontu. Izba czarna, w której koncentrowało się życie góralskiej rodziny, urządzona jest najstarszymi eksponatami tak jak izby w drugiej połowie XIX wieku. W reprezentacyjnej izbie białej eksponowana jest kolekcja Marii i Bronisława Dembowskich, tworzona w latach 1886–1893 i przekazana muzeum w 1922 roku. Są tu ozdobne w formie i bogato zdobione: obrazy na szkle, ceramika, łyżniki, rzeźby, stroje, sprzęty pasterskie, które inspirowały Stanisława Witkiewicza w tworzeniu stylu zakopiańskiego.

Chata ogrodzona żerdziowym płotem stoi w pobliżu ulicy Kościeliskiej.


Powiązane treści