Facebook link
Jesteś tutaj:
Powrót

Zabudowa łemkowska we wsi Bartne

Zabudowa łemkowska we wsi Bartne

Drewniany dom kryty blachą na zielonej łące.

38-307 Bartne Region turystyczny: Beskid Sądecki i Niski

tel. +48 183518016
Bartne to jedna z najciekawszych wsi w Beskidzie Niskim. Choć jej nazwa pochodzi od pszczelarstwa, to prawdopodobnie założyli ją kamieniarze z niedalekiej Jasionki, którzy w kamieniołomach na zboczach okolicznych gór pozyskiwali piaskowiec. Wykonane przez nich przydrożne krzyże i nagrobki można odnaleźć w wielu okolicznych miejscowościach.

To jedna z najbardziej znanych i najciekawszych wsi na Łemkowszczyźnie, leżąca w dolinie potoku Bartne, między pasmem Magury Wątkowskiej a grzbietem Magurycza. Osadę założoną przez Wołochów w XVI wieku, wzmiankowano w 1629 roku i nazywano wsią kamieniarską, gdyż w tym fachu specjalizowali się jej mieszkańcy. Z kamienia wyrabiano krzyże nagrobne, pomniki i kapliczki przydrożne oraz kamienie młyńskie, żarna, osełki i podmurówki. Największy rozwój kamieniarstwa to przełom XIX i XX wieku, gdy we wsi działało kilka spółek kamieniarskich. Mieszkańcy trudnili się też innymi rzemiosłami. Działało kilka olejarni, dwa młyny wodne oraz stolarnie i warsztaty kuśnierskie, tkackie i krawieckie. Ich wyroby sprzedawano w okolicznych wsiach. Czas wolny mieszkańcy spędzali w trzech karczmach. Nad duchowością mieszkańców czuwały dwie cerkwie. Starsza greckokatolicka cerkiew świętych Kosmy i Damiana z 1842 roku, jest filią Muzeum Dworu Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach. Drugą prawosławną cerkiew świętych Kosmy i Damiana wybudowano w 1928 roku. Po II wojnie światowej w ramach Akcji Wisła całą wioskę wysiedlono. Pod koniec lat 50. XX wieku część rodzin łemkowskich wróciła i mieszka w wiosce do dziś.

Drewnianą zabudowę wsi tworzą tak zwane chyże czyli łemkowskie chałupy, w których pod jednym dachem mieściło się całe gospodarstwo. Budynek dzieliło boisko na izbę i komorę po jednej stronie oraz stajnię, oborę lub owczarnię po drugiej. Na poddaszu najczęściej składowano siano lub zboże. We wsi zachowało się 28 drewnianych zabytkowych budynków.


Powiązane treści