Rezerwaty przyrody zazwyczaj mniejsze są niż parki narodowe, jednak nie ma jednorodnej definicji rezerwatów na świecie. Chronione są przepisami prawnymi i często są wyłączonymi z użytkowania terenami na cele ochrony przyrody i prowadzenia różnego rodzaju badań naukowych.
Całość przyrody może być przedmiotem ochrony w rezerwacie, ale też mogą to być poszczególne jej elementy, w tym fauna, flora, grzyby, czy przyroda nieożywiona.
W Polsce występuję różne rodzaje rezerwatów przyrody, wyróżnia się głównie dziewięć w zależności od przedmiotu ochrony. Rodzaje rezerwatów w Polsce to: leśny, florystyczny, torfowiskowy, faunistyczny, krajobrazowy, przyrody nieożywionej, wodny, stepowy, słonoroślowy.
W leśnych rezerwatach głównym przedmiotem ochrony są pozostałości dawnych puszcz o charakterze pierwotnym, różnego rodzaju zbiorowiska leśne czy stanowiska drzew będących na granicach zasięgu. We florystycznych natomiast ochronie poddaje się głównie populacje i siedliska gatunków roślin zarodnikowych i kwiatowych, grzybów kapeluszowych czy porostów. W rezerwatach torfowiskowych głównym przedmiotem ochrony są zbiorowiska i gatunki torfowisk niskich, przejściowych i wysokich, a w faunistycznych populacje i siedliska ssaków, ptaków, gadów, płazów, ryb i bezkręgowców.
Krajobrazowe rezerwaty przyrody wyróżniają się tym, że ochronie poddaje się krajobrazy o cechach naturalnych, charakterystycznych dla poszczególnych rejonów geograficznych, często z występującymi na tych terenach zabytkami. W rezerwatach przyrody nieożywionej ochronie poddaje się odkrywki geologiczne, zjawiska krasowe, różnego rodzaju gleby, formy skalne, także jaskinie i szatę naciekową, różne skamieniałości, a nawet procesy kształtujące powierzchnię ziemi, w tym przykłady erozji, wydmy, twory geologiczne.
Wodne rezerwaty przyrody chronią wody jezior, rzek, potoków oraz morza ze wszystkimi zbiorowiskami roślin i gatunkami zwierząt. W stepowych głównym przedmiotem ochrony są murawy ciepłolubne, szczególnie na podłożu wapiennym i gipsowym. Słonoroślowe chronią różne nadmorskie i śródlądowe słonorośla.
W Polsce liczba rezerwatów ciągle rośnie, a stosunkowo najwięcej rezerwatów znajduje się w województwie mazowieckim. W województwie małopolskim znajduje się natomiast aż 85 rezerwatów przyrody, w tym między innymi rezerwat przyrody Bukowica na wzgórzu zbudowanym z kamieni triasowych, przez który prowadzi ścieżka dydaktyczna, rezerwat Diable Skały w Bukowcu, który stworzony został w celu ochrony skał sprzed milionów lat, rezerwat przyrody Kamień-Grzyb, rezerwat Lipowiec, w którym jednym z celów było utrwalenie piękna krajobrazu, w skład którego wchodzą także ruiny Zamku Lipowiec, czy rezerwat Biała Woda, który jest udostępniony do zwiedzania. Małopolskie rezerwaty są ochroną dla wielu ciekawych form przyrody, począwszy od skalnych po wodne, a także występujące tam gatunki roślin, zwierząt, porostów i grzybów.