Tereny zielone zajmują ponad 60 procent powierzchni Krakowa, z tego około 10 procent to miejsca o wysokich walorach przyrodniczych i w związku z tym, objęte ochroną jako rezerwaty oraz Obszary Natura 2000. W mieście istnieją nie tylko typowe parki, ale i parki leśne, rzeczne oraz tak zwane parki kieszonkowe, czyli niewielkie obszary zielone wkomponowane w zabudowę miasta. Istotnymi elementami na zielonej mapie miasta są też ogrody przyklasztorne oraz cmentarze.
Planując pobyt w Krakowie warto wiedzieć o miejscach, gdzie można pospacerować wśród zieleni, odetchnąć od zgiełku wielkiego miasta. Jest ich bardzo wiele, rozsiane są po całym jego terenie, można je odwiedzić przy okazji zwiedzania zabytków czy muzeów.
Zieleń w samym centrum – Planty, Błonia i Park Jordana
Nie ma przesady w stwierdzeniu, że w Krakowie zieleń spotykamy dosłownie na każdym kroku. Najpiękniejszy park Krakowa, czyli Planty, powstał wokół Starego Miasta w miejscu murów obronnych (zachowano tylko ich fragment). Różnorodność drzewostanu, klomby, pomniki, fontanna a nawet oczko wodne nadają Plantom niepowtarzalnego charakteru, dla wielu krakowian to wręcz miejsce zaczarowane.
Zaledwie kilkunastominutowy spacer wystarczy, by dojść z Rynku Głównego do ogrodu botanicznego (na wschód) oraz na Błonia (na zachód). Krakowski ogród botaniczny jest najstarszym w Polsce, powstał w 1783 r. Szczyci się kilkoma pomnikami przyrody, własną pasieką i zaprasza do znajdującej się na jego terenie kawiarni.
Błonia to fenomen kulturowy, największa łąka w centrum dużego miasta w Europie (48 hektarów!), zmieniająca barwy i charakter zależnie od pory roku, na której jeszcze w latach 90. XX w. pasły się krowy. Nikt nie ważył się zabudować tego niezwykle atrakcyjnego terenu, położonego tak blisko Starego Miasta.
Krakowianie przychodzą tu się opalać, poczytać, urządzić piknik, a jeśli pozwalają na to warunki pojeździć na nartach biegowych. Odbywają się tu liczne imprezy sportowe i wydarzenia kulturalne. To tu były odprawiane msze święte z udziałem papieża Jana Pawła II (w jednej z nich uczestniczyło około 1,5 mln wiernych!). Błonia otacza 4-kilometrowa ścieżka rowerowa wykorzystywana także przez miłośników rolek.
Tuż obok, po drugiej stronie Alei 3 Maja, leży rozległy Park Miejski im. dra Henryka Jordana założony w 1889 roku. Był to wówczas pierwszy w Europie publiczny plac zabaw dla dzieci do lat 15. Jego twórca – Henryk Jordan (lekarz, społecznik, pionier wychowania fizycznego, propagator zakładania ogrodów zabaw dla dzieci) czynnie uczestniczył w działalności parku. To z jego inicjatywy postawiono w nim 44 pomniki wybitnych Polaków. Po śmierci Jordana w parku stanął i jego pomnik.
Miejsce zachwyca dzieci i dorosłych. Są tu bowiem polanki, ławeczki, alejki do spacerów, boiska do siatkówki, koszykówki, piłki nożnej, bieżnia, ścianka do wspinaczki, skatepark, a także drewniany oraz wodny plac zabaw. Punkty gastronomiczne zapraszają na kawę i małe co nieco.
Bulwary Wiślane – kilkukilometrowa promenada
Kraków słynie nie tylko z zieleni w samym sercu miasta. Jego wizytówką są też Bulwary Wiślane, czyli promenada po obu brzegach Wisły.
Bulwary powstały na początku XX w. jako element zabezpieczenia przeciwpowodziowego, ale przede wszystkim miały być fragmentem kanału Dunaj – Odra – Wisła – Dniestr. Prace nad jego budową przerwała I wojna światowa. Po II wojnie światowej zaczęły nabierać rekreacyjnego charakteru. Dziś są jednym z ulubionych miejsc spacerów po Krakowie, przebiegają miedzy innymi u podnóża Zamku Królewskiego na Wawelu, pomnik Smoka Wawelskiego (według legendy potwór żył w pieczarze u stóp Wawelu, nie zdołało go pokonać wielu rycerzy, dokonał tego dopiero dzielny Szewczyk Dratewka), kościoła na Skałce i Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” (inicjatorem jego powstania był znany polski reżyser filmowy Andrzej Wajda).
Na cumujących przy brzegu licznych barkach można się posilić i odpocząć, a nawet zanocować w jednym z hoteli na wodzie. Zresztą na rzece nie brakuje jednostek pływających. Wybór jest ogromny: mniejsze i większe statki, gondole, katamarany, co chwilę odbijają od brzegów, zabierając chętnych na krótsze i dłuższe rejsy. Nie ma przeszkód, by wynająć jednostkę na imprezę zamkniętą, uzgodnić z obsługą trasę rejsu i menu. Na zwolenników większej aktywności czeka kilka wypożyczalni kajaków.
Z Bulwarów Wiślanych często korzystają także rowerzyści i rolkarze, gdyż są one częścią Wiślanej Trasy Rowerowej (część EuroVelo).
Pięć kopców – spójrz na okolicę z wysokości
Krakowskie kopce to ewenement na skalę światową. Najstarsze z nich – Kopiec Krakusa i Kopiec Wandy, legenda wiąże z księciem Krakiem, założycielem miasta, które od jego imienia wywodzi swą nazwę. Miano go pochować w znajdującym się w dzielnicy Podgórze kopcu noszącym jego imię. Drugi usypano ponoć w miejscu, gdzie z Wisły wyłowiono ciało Wandy, córki Kraka, która nie chciała wyjść za mąż za niemieckiego księcia.
Górujący nad centrum miasta Kopiec Kościuszki wzniesiono na początku XIX w. na Wzgórzu św. Bronisławy dla uczczenia Tadeusza Kościuszki, wielkiego polskiego patrioty i uczestnika wojny o niepodległość USA. Sto lat później wybudowano wokół niego jeden z fortów Twierdzy Kraków, unikalnego na skalę europejską zespołu obiektów militarnych chroniących miasto przed rosyjskim naporem w czasie I wojny światowej.
Tereny wokół Kopca Kościuszki oraz prowadząca do niego Aleja Waszyngtona to jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc przez krakowian. Wielu wstępuje na znajdujący się po drodze cmentarz salwatorski, na którym spoczywa wiele zasłużonych dla miasta osób, wybitnych naukowców i twórców. Są wśród nich między innymi: Stanisław Lem, wybitny pisarz science-fiction, którego imieniem nazwano jedną z planetoid; wspomniany już Andrzej Wajda, reżyser filmowy, uhonorowany nagrodami na wielu festiwalach filmowych oraz Oskarem – za całokształt twórczości; Juliusz Osterwa - jeden z najwybitniejszych aktorów i reżyserów w historii polskiego teatru.
Z wierzchołka Kopca Kościuszki rozciąga się przepiękny widok na miasto i okolicę. Równie imponującą panoramę można podziwiać z najwyższego z krakowskich kopców, liczącego 35 metrów, Kopca Piłsudskiego na wzgórzu Sowiniec w Lesie Wolskim. Kopiec poświęcony jest marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu - Naczelnikowi państwa polskiego po odzyskaniu przez Polskę Niepodległości w 1918 roku. Nazywany jest także Kopcem Niepodległości lub Mogiłą Mogił, gdyż upamiętnia walkę narodu polskiego o niepodległość, złożono w nim ziemię z pól bitewnych z lat 1794-1920.
Najmłodszy i najmniejszy z krakowskich kopców poświęcony jest polskiemu papieżowi Janowi Pawłowi II. Został usypany na terenie Zgromadzenia Księży Zmartwychwstańców przy ulicy księdza Stefana Pawlickiego.
Las Wolski – 100 metrów ponad Błoniami
Wspomniany Las Wolski, z ponad 30 gatunkami drzew, kilkoma skalnymi wąwozami i rezerwatami, rozciągający się na kilku wzgórzach górujących nad zachodnią częścią miasta należy do ulubionych miejsc wypoczynku i rekreacji krakowian. Osiem szlaków spacerowych o łącznej długości blisko 40 kilometrów, trasy rowerowe, miejsce na urządzenie pikniku, a także ławki, schrony przeciwdeszczowe i tablice edukacyjne przyciągają tłumy.
Atrakcji jest tu bez liku:
- ogród zoologiczny z pięknie wkomponowanymi w zieleń pawilonami dla przedstawicieli blisko 300 gatunków, w tym wielu rzadkich i zagrożonych wyginięciem,
- klasztor o.o. Kamedułów na Bielanach, do którego na co dzień mogą wejść tylko mężczyźni, a kobiety tylko 12 razy w roku,
- stuletni Zamek Przegorzały– trzykondygnacyjna budowla, wkomponowana w skalne, wapienne wzniesienie, stylizowany na niemieckie zamki nad Renem z okresu romantyzmu,
- Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kraków w zieleni
Krakowskie parki przedstawiają możliwość spędzenia wolnego czasu w każdym z nich poprzez spacery, ćwiczenia, zwiedzanie, odpoczynek, z rodziną, przyjaciółmi, sąsiadami. Możliwości jest bardzo wiele. Miłośników psów z pewnością ucieszy informacja, że tereny zielone są otwarte na ich pupili, a na dodatek powstaje coraz więcej tzw. psich wybiegów, czyli ogrodzonych miejsc zaprojektowanych specjalnie z myślą o potrzebach czworonogów i ich właścicieli, z ławkami, elementami toru przeszkód, poidełkami.
Miasto z innej perspektywy
Zachęcamy do poznania Krakowa pod trochę innym kątem, odkrycia uroków i walorów jego terenów zielonych, ciekawostek przyrodniczych. Jest ich bardzo wiele, poznawanie ich będzie stanowiło miłe urozmaicenie zwiedzania. Zapraszamy do zanurzenia się w zieleni.