Facebook link
Jesteś tutaj:
Powrót

Biblioteka Książąt Czartoryskich Kraków

Biblioteka Książąt Czartoryskich Kraków

Biblioteka Książąt Czartoryskich

ul. św. Marka 17, 31-018 Kraków Region turystyczny: Kraków i okolice

tel. +48 123705420
Założycielami kolekcji byli księstwo Adam Kazimierz i Izabela z Flemingów Czartoryscy. To dzięki nim można dziś korzystać z cennych starych druków. Miejsce przechowywania zbiorów zmieniało się, aż w końcu trafiły one do Krakowa. W 1876 roku nastąpiło uroczyste otwarcie Muzeum Książąt Czartoryskich, którego Biblioteka była integralną częścią. Muzeum zajmowało wtedy sale w zespole budynków położonych przy ulicach świętego Jana oraz Pijarskiej. W roku 1960 przy ulicy świętego Marka 17 oddano nowy gmach Biblioteki, do którego przeniesiono zbiory biblioteczne. Od 2016 kolekcja, którą rozporządzała Fundacja Książąt Czartoryskich, została wykupiona przez Państwo Polskie.

Biblioteka stała się oddziałem Muzeum Narodowego w Krakowie. Księgozbiór Biblioteki Książąt Czartoryskich liczy ponad 231 tysięcy woluminów. Księgozbiór zawiera niezwykle cenne stare druki, w tym polonika z XVI wieku. Zbiór Rękopisów Biblioteki Czartoryskich obejmuje ponad 14 tysięcy rękopisów od średniowiecza do czasów współczesnych. Ważnymi eksponatami są średniowieczne i nowożytne rękopisy iluminowane. Zbiory Biblioteki Czartoryskich udostępniane są wyłącznie do celów naukowych. Założycielami kolekcji byli – w II poł. XVIII w. wieku księstwo Adam Kazimierz i Izabela z Flemingów Czartoryscy. W należącym do nich Pałacu Błękitnym w Warszawie mieściła się biblioteka, która w 1770 roku liczyła już 1645 druków i rękopisów.

Po 1783 roku Czartoryscy przenieśli swą siedzibę do Puław, dokąd trafiła również kolekcja biblioteczna. We wzniesionej tu Świątyni Sybilli, wśród zgromadzonych eksponatów, prezentowane były także druki i rękopisy. W tym czasie zbiory były systematycznie powiększane dzięki staraniom księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, który pragnął, aby zbiory puławskie służyły jako warsztat naukowy do badań nad historią i literaturą ojczystą. W 1818 roku zasób biblioteczny został wzbogacony o niezwykle cenną tzw. Bibliotekę Porycką, którą książę zakupił od wdowy po Tadeuszu Czackim. Biblioteka puławska w czasie swojego funkcjonowania do 1830 roku udostępniała swe zbiory na miejscu oraz wypożyczała na zewnątrz przyjezdnym czytelnikom. Złoty okres puławski zakończył się wraz z klęską powstania listopadowego. W celu ratowania kolekcji podjęto wówczas decyzję o ewakuowaniu biblioteki poza granice zaboru rosyjskiego. Największa jej część trafiła do Sieniawy, inne - do siedzib spokrewnionych i zaprzyjaźnionych rodzin.

Po osiedleniu się Adama Jerzego Czartoryskiego w Paryżu w 1834 roku rozpoczęto sprowadzanie tu zbiorów bibliotecznych. Proces ten odbywał się etapami i nigdy nie zakończył się. Niepewna sytuacja polityczna w Europie, wojna francusko-pruska w 1870 roku oraz walki w czasie Komuny Paryskiej spowodowały bezpośrednie zagrożenie dla zbiorów znajdujących się w Hotelu Lambert i wpłynęły na podjęcie decyzji o przewiezieniu zbiorów do Krakowa. Misję tę realizował syn Adama Jerzego – książę Władysław. Jego celem było utworzenie instytucji o charakterze narodowym, pełniącej rolę skarbnicy pamięci narodowej i przypominającej o utraconej niepodległości. Władze miasta Krakowa, przychylne inicjatywie księcia, przekazały na rzecz powstającego muzeum dawny Arsenał miejski wraz z przylegającą częścią murów przy Bramie Floriańskiej. Książę z własnych funduszy dokupił dalsze budynki, które po latach utworzyły jeden kompleks muzealno-biblioteczny.

W 1876 roku nastąpiło uroczyste otwarcie Muzeum, którego Biblioteka stała się integralną częścią. W latach 1898-1945 biblioteka i muzeum były utrzymywane przez Ordynację Sieniawską zgodnie ze statutem ustanowionym przez Władysława Czartoryskiego. Po II wojnie światowej, od 1950 roku zbiory biblioteczne i muzealne przeszły pod zarząd państwa i zostały włączone do Muzeum Narodowego w Krakowie, jako depozyt. W latach 1958-1960 został wzniesiony przy ul. Św. Marka 17 nowy gmach Biblioteki, do którego wkrótce przeniesiono zbiory biblioteczne. W następstwie tej zmiany Biblioteka rozpoczęła swój samodzielny byt stając się oddziałem Muzeum Narodowego w Krakowie. W 1991 roku książę Adam Karol Czartoryski powołał Fundację Książąt Czartoryskich, która stała się prawnym właścicielem zbiorów. 29 grudnia 2016 roku, w wyniku podpisanych umów, cała kolekcja Książąt Czartoryskich przeszła na własność Skarbu Państwa, a następnie została przekazana Muzeum Narodowemu w Krakowie "w celu zabezpieczenia, wieczystego oraz niepodzielnego zachowania oraz dalszego publicznego udostępniania".


Powiązane treści