Facebook link
Jesteś tutaj:
Powrót

Cerkiew świętych Kosmy i Damiana Tylicz

Cerkiew świętych Kosmy i Damiana Tylicz

Drewniana cerkiew o ścianach w kolorze czerwonobrązowym i dachem pokrytym blachą, z wysoką wieżą z dwoma baniastymi hełmami i sygnaturką, dalej z nawą, z boku z dobudowaną zakrystią i niższym prezbiterium. Na dachu nad nawą i prezbiterium sygnaturki. Obok po lewej kamienna dzwonnica z trzema baniastymi hełmami z blachy. Z tyłu wysokie drzewa  i choinki. Przed prezbiterium stoi kamienny krzyż. Niebo bezchmurne.

Rynek 15, 33-383 Tylicz Region turystyczny: Beskid Sądecki i Niski

tel. +48 184711310
Dawna, drewniana greckokatolicka cerkiew parafialna, po wysiedleniu Łemków od 1947 roku pełni rolę kaplicy cmentarnej rzymskokatolickiej parafii świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tyliczu.

Pierwszą prawosławną cerkiew z XVI wieku rozebrano w 1640 roku z powodu trwającego prawie 100 lat sporu religijnego między prawosławnymi a katolikami.  Konflikt w 1636 roku zakończono na niekorzyść Rusinów i zniesiono ruską parafię, której terytorium i wiernych biskup krakowski przyłączył do parafii w Muszynce. Z pierwszej cerkwi zachowały się ikony Deesis oraz święci Kosma i Damian dziś znajdujące się w Muzeum Narodowym we Lwowie.

Obecną trójdzielną cerkiew w stylu zachodniołemkowskim zbudowano w latach 1743–1744, ale ma ona wygląd z przebudowy w 1780 roku i odbudowy po pożarze w 1930 roku. Odnawiano ją też w latach 1938 i 1982.

To świątynia konstrukcji zrębowej o ścianach oszalowanych deski i wzmocnionych lisicami. Składa się z prezbiterium, nawy i babińca. Wznoszą się nad nią trzy wieże z cebulastymi hełmami, nad przedsionkiem imponująca wieża o pochyłych ścianach konstrukcji słupowo-ramowej, częściowo pokryta gontem, z podwójnym hełmem z pozorną latarnią, kopułką i kutym krzyżem. Mniejsze hełmy widać nad nawą krytą łamanym dachem namiotowym i prezbiterium z dachem wielopołaciowym. Dachy i hełmy kryte są blachą.

Do nawy przy ikonostasie przylegają dwa pomieszczenia dla śpiewaków, tak zwane kriłosy, charakterystyczne dla wschodniej architektury cerkiewnej i nie występujące nigdzie indziej na Łemkowszczyźnie, pełniące funkcje kaplic bocznych. Wnętrza, kryte stropami płaskimi i kopułami namiotowymi, zdobi polichromia figuralno-ornamentalna z 1938 roku, nawiązująca do obchodów 950. rocznicy Chrztu Rusi. Kilka malowideł to kopie ikon z kijowskiego soboru świętego Włodzimierza. Cenny późnobarokowy ikonostas z XVIII wieku po kradzieży w latach 80. XX wieku uzupełniono współczesnymi elementami. Jego szczególną cechą są dużo większe ikony patronów oraz świętego Mikołaja, zawieszone w najniższym rzędzie ikon, wyższe niż carskie wrota i sięgające do następnego rzędu ikon, co jest niespotykane w łemkowskich cerkwiach. Późnobarokowy ołtarz w prezbiterium z ikoną Matki Bożej z Dzieciątkiem w drewnianej sukience wykonano w XVIII wieku. Uwagę zwraca rokokowy ołtarz boczny oraz barokowa ambona z ruskimi malowidłami z XVIII wieku połączona z prostym konfesjonałem. Ciekawostką jest obraz Chrystusa modlącego się w Ogrójcu z widocznym śladem po kuli z 1939 roku.

Cerkiew z dzwonnicą oraz dawnym i nowym cmentarzem otacza ogrodzenie.

Świątynia znajduje się na Szlaku Cerkwi Łemkowskich w Beskidzie Sądeckim i Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce.


Powiązane treści